Rok rocznie każdy sąd wydaje setki orzeczeń. W celu uproszczenia ich szukania powstają bazy orzeczeń sądowych. Niestety baz jest kilka, różnią się one sposobem indeksowania danych, nie są też w żaden sposób ze sobą połączone. Przez to, chcąc znaleźć konkretne orzeczenie, trzeba szukać w kilku różnych bazach, o różnym interfejsie. Z pomocą przychodzą coraz lepiej aktualizowane bazy.
Na początek jednak warto wyjaśnić, czym są orzeczenia sądowe
Najprościej mówiąc, orzeczeniem może być zarządzenie, postanowienie, wyrok lub nakaz zapłaty, które wydaje sąd. Nakaz zapłaty jest finałem postępowania cywilnego. Wszystkie pozostałe orzeczenia mogą być efektem zarówno postępowań cywilnych, jak i administracyjnych oraz karnych.
Każde orzeczenie musi mieć swoją sygnaturę akt (jasno wskazującą na rodzaj sprawy i jej numer porządkowy), ma również swoją datę wydania, a także organ, który je wydał. Dzięki powyższym danym powinno się dać odnaleźć dowolne orzeczenie w bazie orzeczeń sądowych. Powinno, ponieważ nie każda baza jest kompletna. Dlatego podczas wyboru bazy powinniśmy kierować się tym, ile ma pozycji. Równie istotna jest przejrzystość prezentowanych orzeczeń.
Dobra baza orzeczeń sądowych to ta dostępna na stronie www.standardyprawa.pl/orzeczenia Daje bowiem ona dostęp do największej liczby pozycji. Dodatkowo pozwala na wyszukiwanie orzeczeń po numerze w bazie (numer BOS – numer w Bazie Orzeczeń Sądowych), co pozwala na szybki dostęp do wybranych akt już po samym wpisaniu jednego numeru. Baza pozwala też na wyszukiwanie z użyciem słów kluczowych występujących w orzeczeniu.
Zalety publikacji orzeczeń sądów w bazach
Baza orzeczeń sądowych jest ujednolicona, dzięki czemu wszystkie wyroki dotyczące danej sprawy znajdują się w jednym miejscu. Publikowanie orzeczeń sądów ma sens, ponieważ pozwala na to, by sądy pierwszej instancji mogły przedstawić swoje stanowiska innym sądom. To działa oczywiście w dwie strony. Przykładowo, gdy sprawa trafia do sądu apelacyjnego, sąd ten może szybko poznać orzeczenia poprzednich sądów. Dzięki temu sądy mogą zaoszczędzić sporo czasu, co jest szczególnie istotne w naszym kraju, który słynie z przeciągających się przewodów sądowych.
Treść orzeczeń publikowanych w bazach jest anonimizowana, tak by spełniać najnowsze standardy ochrony danych osobowych. Nie ma więc obaw, że powszechna dostępność do bazy będzie zagrażała zachowaniu poufności danych osobowych.
A jak jest w praktyce?
Coraz częściej z możliwości publikacji orzeczeń sądowych korzystają nie tylko sądy okręgowe, ale od niedawna również niektóre rejonowe. Przykładem dla innych mogą świecić między innymi sądy w Olsztynie, Gdańsku, Toruniu czy Wrocławiu, ale też i w mniejszych miastach jak na przykład Dzierżoniowie czy Giżycku. Baza orzeczeń sądowych dokłada nowe zadana dla pracowników sądów, jednak sama procedura publikacji orzeczeń jest dość prosta.
Powodzenie istnienia i dalszego rozwoju baz orzeczeń sądowych zależeć będzie w dużej mierze od przekonania sędziów o potrzebie dokonywania takich publikacji. W dobie cyfryzacji można jednak stwierdzić, że jest to jak najbardziej pożądany kierunek rozwoju polskiego sądownictwa.